Cận thị là tật khúc xạ phổ biến với tỷ lệ người mắc ngày càng tăng cao mỗi năm trên toàn thế giới. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đến năm 2050, riêng ở châu Á (bao gồm Việt Nam), khoảng 80-90% trẻ em sẽ có nguy cơ cận thị. Do vậy, các giải pháp điều trị cận thị, trong đó có phương pháp mổ cận laser Excimer được nhiều người quan tâm.
Cận thị là gì?
Cận thị là tật khúc xạ khiến người mắc phải không thể nhìn rõ vật ở xa và chỉ có thể thấy rõ ở cự ly gần. Cận thị xảy ra khi ánh sáng vào mắt hội tụ không đúng vào võng mạc mà nằm ở phía trước. Nguyên nhân chính là trục nhãn cầu quá dài hoặc công suất hội tụ của giác mạc và thủy tinh thể lớn hơn mức bình thường, khiến hình ảnh hội tụ trước võng mạc thay vì trên võng mạc.
Cận thị thường được phân loại thành ba nhóm chính dựa trên nguyên nhân và đặc điểm tiến triển. Thứ nhất là cận thị sinh lý do trục nhãn cầu dài hoặc công suất hội tụ của giác mạc và thủy tinh thể lớn. Cận thị sinh lý thường bắt đầu ở độ tuổi 5-10 và tiếp tục tăng độ cho đến khi nhãn cầu dừng phát triển.
Tiếp đến là cận thị bệnh lý, loại cận thị này hiếm gặp hơn và không có sự ổn định. Mức độ tiến triển của cận thị bệnh lý thường rất nhanh và thường có khả năng cao dẫn đến thoái hóa võng mạc.
Cuối cùng là cận thị mắc phải thường liên quan đến việc sử dụng thuốc hoặc một số căn bệnh khác như đục thủy tinh thể, đái tháo đường… Cận thị dạng này thường bắt đầu sau tuổi thiếu niên. Loại cận thị này ít phổ biến và thường do các yếu tố thứ phát gây ra.
Nguyên nhân và triệu chứng cận thị
Nguyên nhân
Cận thị xuất hiện khi có sự mất cân đối giữa chiều dài trục nhãn cầu và khả năng hội tụ của giác mạc hoặc thủy tinh thể, khiến ánh sáng hội tụ trước võng mạc. Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến cận thị, đó là di truyền và các yếu tố môi trường.
Di truyền đóng vai trò quan trọng trong các trường hợp cận thị, đặc biệt là cận thị nặng hoặc bệnh lý. Trẻ có cha mẹ bị cận thị (đặc biệt cả hai cha mẹ) sẽ có nguy cơ cao bị cận thị. Nguyên nhân liên quan bao gồm trục nhãn cầu dài hoặc sự phát triển bất thường của cấu trúc mắt.
Trong khi đó, cận thị do môi trường sẽ phát xuất từ các nguyên nhân liên quan đến thói quen như làm việc, học tập trong điều kiện ánh sáng yếu, thường xuyên nhìn quá gần, sử dụng các thiết bị điện tử quá nhiều, không dành thời gian nghỉ ngơi, bổ sung dinh dưỡng hợp lý…
Triệu chứng của cận thị
Triệu chứng dễ nhận biết nhất của cận thị chính là gặp khó khăn khi nhìn rõ vật thể ở khoảng cách xa. Người bệnh cũng dễ xuất hiện các triệu chứng đi kèm như hay bị nhức mắt khó chịu, mắt lác, hay nheo mắt, có xu hướng để sách, điện thoại lại gần mới có thể thấy rõ.
Cách điều trị cận thị?
Đeo kính là cách phổ biến và đơn giản nhất hiện nay để cải thiện thị lực ở người gặp tật khúc xạ cận thị. Dùng kính gọng hoặc kính áp tròng đúng độ sẽ giúp ánh sáng hội tụ chính xác trên võng mạc, hình ảnh trở nên rõ nét hơn.
Tuy đây là những phương pháp đơn giản để người cận thị có thể thấy rõ hơn, nhưng sử dụng kính gọng có thể mang đến nhiều phiền toái trong công việc, học tập. Trong khi đó, sử dụng kính áp tròng quá thường xuyên và không đúng cách có thể làm tăng nguy cơ viêm giác mạc hay viêm kết mạc dị ứng… Ngoài ra, kính áp tròng chỉnh hình giác mạc (Ortho-K) cũng là một giải pháp đặc biệt giúp kiểm soát tiến triển cận thị.
Vì những bất tiện trên, phẫu thuật điều chỉnh cận thị là giải pháp hiện đại và hiệu quả, giúp người cận thị không còn phụ thuộc vào kính. Các phương pháp như LASIK, SMILE, PRK hoặc cấy kính nội nhãn (ICL) có thể tái tạo khả năng hội tụ ánh sáng trên võng mạc, mang lại thị lực sáng rõ và nâng cao chất lượng sống.
Phương pháp mổ cận laser Excimer là gì?
phẫu thuật nhãn khoa, đặc biệt là mổ cận. Công nghệ này chính thức được đưa vào sử dụng từ năm 1986 với phương pháp PRK (Photorefractive Keratectomy). Từ đó, laser Excimer ngày càng được nâng cao và cải tiến, đóng vai trò cốt lõi trong các kỹ thuật như LASIK và LASEK.
Mổ cận laser Excimer là quá trình điều chỉnh độ cong giác mạc bằng tia laser Excimer. Theo đó, tia laser sẽ loại bỏ một lớp mô cực mỏng trên bề mặt giác mạc, từ đó thay đổi cách ánh sáng hội tụ trên võng mạc. Quá trình này giúp giảm độ cận bằng cách làm mỏng phần trung tâm của giác mạc hoặc làm phẳng bề mặt giác mạc
Điểm nổi trội của phương pháp mổ cận laser Excimer là tính chính xác. Công nghệ này có khả năng tác động đúng vào vùng giác mạc cần điều chỉnh, đem đến hiệu quả cải thiện thị lực rõ rệt. Không những vậy, hệ thống laser hiện đại còn cho phép điều chỉnh cá nhân hóa theo độ cận của mỗi người. Quy trình phẫu thuật và thời gian phục hồi vô cùng nhanh chóng, tạo cảm giác thoải mái, ít gây khó chịu cho người bệnh. Đây cũng là phương pháp mổ cận ít tác dụng phụ, hạn chế tổn thương các mô xung quanh, đảm bảo an toàn và hiệu quả vượt trội.
Đối tượng phù hợp với phương pháp mổ cận laser Excimer
Là phương pháp mổ cận hiện đại, an toàn và mang đến hiệu quả cao, tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng laser Excimer để cải thiện thị lực. Theo đó, phương pháp này sẽ phù hợp nhất với những đối tượng sau:
- Độ tuổi: Từ 18 trở lên.
- Sức khỏe nói chung và thị lực nói riêng: Sức khỏe tốt, độ cận ổn định ít nhất từ 6 tháng – 1 năm, hoàn toàn không có tiền sử về bệnh lý giác mạc.
- Tình trạng mắt: Giác mạc đủ dày (thường trên 500 micromet), không khô mắt đáng kể, không mắc bệnh hoặc gặp các vấn đề y tế nghiêm trọng như thoái hóa điểm vàng, giác mạc mỏng dần, loét giác mạc, tăng áp hoặc võng mạc tiểu đường.
Phụ nữ mang thai và đang cho con bú, người dưới 18 tuổi, người có độ cận không ổn định (tăng giảm bất thường) hoặc mắc các bệnh lý nghiêm trọng là những đối tượng không phù hợp để áp dụng phương pháp mổ cận bằng laser Excimer.
Chăm sóc sau khi mổ cận laser Excimer
Để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra nhanh chóng, thuận lợi và đạt được kết quả tối ưu. Bạn cần chú ý đặc biệt đến vấn đề chăm sóc mắt và cả sức khỏe bản thân sau khi mổ cận bằng laser Excimer. Dưới đây là những việc cần làm:
Đeo kính bảo vệ
Sau khi phẫu thuật, mắt còn khá nhạy cảm nên việc bảo vệ ít nhất sau 24 tiếng đồng hồ bằng kính bảo vệ là điều vô cùng cần thiết. Bạn nên tránh để mắt tiếp xúc với ánh sáng mạnh và bụi bẩn trong ít nhất 3 ngày sau mổ để đảm bảo thị lực được hồi phục nhanh chóng.
Vệ sinh mắt đúng cách
Bạn tuyệt đối không được dụi mắt, gãi mắt và nên vệ sinh mắt với nước muối sinh lý 0,9% mỗi ngày. Hãy sử dụng gạc mềm vô khuẩn, thấm nước muối sinh lý và nhẹ nhàng lau mắt để loại bỏ bụi bẩn, cặn thuốc,… còn sót lại.
Tái khám đúng lịch
Để theo dõi chính xác tình trạng mắt cũng như tốc độ hồi phục, khả năng cải thiện thị lực sau phẫu thuật, bạn cần lưu ý tái khám đúng theo lịch của bác sĩ. Trong những buổi tái khám này, bác sĩ sẽ giúp bạn kiểm tra sức khỏe mắt và kịp thời phát hiện cũng như xử lý các bất thường (nếu có).
Sử dụng thuốc và thuốc nhỏ mắt theo chỉ định
Hãy sử dụng thuốc và nhỏ mắt đúng theo chỉ định của bác sĩ. Mỗi người sẽ có thể trạng và sức khỏe thị lực khác nhau. Do đó, bạn không nên tự ý thêm bớt, thay đổi liều lượng hoặc ngưng thuốc trước thời hạn khi chưa nhận được sự chỉ định của bác sĩ.
Dành thời gian nghỉ ngơi, tránh hoạt động mạnh
Thời gian nghỉ dưỡng của những phương pháp phẫu thuật hiện đại đã được rút ngắn đáng kể. Tuy vậy, bạn vẫn cần lưu ý nghỉ ngơi thường xuyên để thư giãn mắt, tránh hoạt động mạnh giúp mắt phục hồi tốt hơn.
Sau vài ngày phẫu thuật, bạn có thể trở lại với công việc. Tuy nhiên, bạn không nên ngồi quá lâu trước máy tính hoặc thiết bị điện tử, hãy làm việc ở nơi có đủ ánh sáng và cho mắt thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Ngoài ra, đừng để mắt tiếp xúc với nước trong 1 tuần đầu sau mổ, bạn cũng cần hạn chế trang điểm vùng mắt ít nhất 1 tháng để tránh tình trạng vi khuẩn từ dụng cụ trang điểm có thể gây nhiễm khuẩn cho mắt.
Với công nghệ tiên tiến không ngừng phát triển, phương pháp mổ cận laser Excimer đã trở thành lựa chọn quen thuộc, đáng tin cậy dành cho những ai đang gặp vấn đề về tật khúc xạ. Đây là phương pháp an toàn, hiệu quả để lấy lại tầm nhìn sáng đẹp, cải thiện chất lượng sống cho người cận thị không muốn phụ thuộc vào kính mắt.